WIDOPEDIA
Een blog over Frans-Vlaanderen, de Nederlanden en Europa
Wido Bourel

Meest recente berichten
Archieven
Kernwoorden

Vendée

‘Winnen of sterven’: waarom een film over de Franse revolutie wordt geboycot

‘Te conservatief’ vindt de culturele en politieke elite uit Parijs

Lees dit bericht ook op Doorbraak: https://doorbraak.be/winnen-of-sterven-waarom-een-film-over-de-franse-revolutie-wordt-geboycot/

De nieuwe Franse film Vaincre ou mourir behandelt de opstand van de Chouans in de Vendée en Bretagne. De film, opgebouwd rond het epos van hun charismatische leider Charette, kwam uit op 25 januari 2023. Maar je zal hem amper vinden in de Franse cinemazalen. Politiek correct Frankrijk weet nog steeds niet hoe om te gaan met de misdaden van de Franse revolutie.

Uiteraard wou ik de film Vaincre ou mourir zien voor ik aan het schrijven van dit artikel begon. Maar dat bleek niet vanzelfsprekend. De meeste zalen in Frankrijk boycotten Vaincre ou mourir. Van de 5.250 Franse bioscopen hebben voorlopig amper 300 de film geprogrammeerd. Dat komt door een georganiseerde campagne van de poco pers tegen de film.

Het verhaal

Vaincre ou mourir brengt het verhaal van de opstand. De feiten spelen zich af tussen 1793 en 1796, één van de wreedste bladzijden van de Franse Revolutie. Naar schatting werden toen meer dan 220.000 mannen, vrouwen en kinderen afgeslacht. De revolutionaire legers moordden velen op beestachtige wijze uit in opdracht van de centrale macht in Parijs.

Alexander Soljenitsyn schreef dat ‘de Vendée-oorlog  de eerste overwinning van het modern totalitarisme was’. Maar de geestelijke erfgenamen van de jakobijnen vinden het overbodig om deze misdaden een plaats te geven. Integendeel, de arrogante Parijse intelligentsia gaat met de boycot van de film in de tegenaanval.

De hoofdrol

De film toont de opstand van de Chouans doorheen het leven van haar belangrijkste militaire leider François Althanase Charette de la Contrie (1763-1796). De geschiedenis kent hem kortweg als Charette. Na een loopbaan als officier bij de zeemacht werd Charette door de opstandelingen aangetrokken voor zijn militaire ervaring. De wapenfeiten van deze charismatische figuur melden talloze gewonnen en verloren guerilla-gevechten. Zijn eigengereide optreden, zijn lef en liefdesleven, maken van Charette de ideale hoofdfiguur voor een mantel en degen film. Met zijn aanhouding en terechtstelling ging hij de geschiedenis in als een tragische held.

Het waren, volgens mijn boeken geschiedenis, Brigands, fanatiekelingen, horden, monsters, barbaren. En ook een rebels ‘ras’ van gruwelijke, achterlijke boeren

Op de Franse school leerde ik dat de Chouans de laatste knechten van de feodaliteit waren, slaven van adel en kerk. Het waren, volgens mijn boeken geschiedenis, Brigands, fanatiekelingen, horden, monsters, barbaren. En ook een rebels ‘ras’ van gruwelijke, achterlijke boeren. Woke avant la lettre. De eerste oorzaak van de opstand wordt nog steeds vakkundig naar de achtergrond geduwd: Frankrijk moest dringend 300.000 conscripten mobiliseren. Manschappen die werden ingezet als kanonnenvlees om de revolutionaire oorlog in heel Europa te exporteren. Bijkomend was de strijd voor kerk en koningschap. ‘Trop’ was teveel, en de hele regio ging in verzet.

‘Verwoest de Vendée’

Over de opstand in de Vendée zijn vele boeken geschreven. Twee vragen komen steeds terug: 1: was de uitroeiing van de opstandige bevolking bevolen door de Revolutionaire machthebbers in Parijs? En 2: was het een genocide?

De filmmakers spreken het woord ‘genocide’ niet uit. Maar het ligt op sommige lippen door de terreur en het sadisme van de Revolutionaire troepen.

De omvang van het conflict werd aanvankelijk fout ingeschat. Pas in oktober 1793, maakte ene Bertrand Barère, in de Franse Conventie zich druk over de uit de hand gelopen situatie. ‘Verwoest de Vendée’ zo luidde zijn oproep. Zijn bijnaam ‘de troubadour van de guillotine’ had hij niet gestolen. Het werd het signaal om meer revolutionaire troepen te sturen om de opstand met alle middelen neer te slaan. Onmiddellijk daarop volgde een zogenaamde uitroeiingswet. Let op het woord uitroeiing, het lievelingswoord van de jakobijnen.

Allemaal uitgeroeid

Er bestaat een getuigenis van generaal François Joseph Westermann, een van de bevelvoerende officieren van het door Parijs gezonden leger: hij schrijft:

Volgens de orders die u me gaf heb ik de kinderen verpletterd onder de hoeven van onze paarden, en de vrouwen afgeslacht

‘De Vendée is niet meer (…) ze is met haar vrouwen en haar kinderen gedood door onze vrije sabel. (…) Volgens de orders die u me gaf heb ik de kinderen verpletterd onder de hoeven van onze paarden, en de vrouwen afgeslacht. Deze zullen tenminste geen Brigands meer baren. Ik heb geen enkele gevangene op mijn geweten. Ik heb ze allemaal uitgeroeid.’

Na de onthoofding van verschillende hoofd-actoren van het schrikbewind zal in Parijs de discussie over de verantwoordelijkheden voor het bloedbad oplaaien. Het bewind verdedigde zich door te verklaren dat de uitvoerende officieren hun boekje te buiten gingen. De hogere officieren  beweerden in opdracht van het schrikbewind te handelen. In feite droegen ze samen een verpletterende verantwoordelijkheid.

De houding van de pers

Een deel van de Parijse pers kan het toch niet laten om een campagne tegen de film op te zetten. Doel is de uitbaters van cinemazalen in Frankrijk te intimideren. Ondanks deze boycot kwamen al 100.000 mensen kijken in de eerste week.

De Franse persmachine kwam snel op gang. Volgens Paul Quinio in de krant Libération is de film ‘nog een voorbeeld van het lopend conservatief offensief  dat soft power technieken gebruikt om onderhuids ideeën te verspreiden.’ Hij voegt er aan toe dat het hier gaat om ‘een culturele en ideologische strijd die nog steeds niet achter ons ligt’. Inderdaad. Volgens het filmmedium  Ecran Large is de film niet minder dan een ‘koningsgezind en katholiek- integristisch traktaat’. Dat is ook de mening van historica Elisabeth Franck-Dumas die in de film een  poging ziet ‘om de geschiedenis te weerleggen met een  reactionaire aanpak’.

Philippe de Villiers

Vaincre ou Mourir van Vincent Mottez en Paul Mignot is met een beperkt budget gerealiseerd. Het is een productie van het bedrijf Puy du Fou, een geschiedkundig themapark in 1977 opgericht door politicus Philippe de Villiers. Aan de basis van Puy du Fou ligt het idee om de strijd van de Chouans levend te houden met een groot spektakel. Een reuzesucces want het park wordt jaarlijks door meer dan 2 miljoen mensen bezocht. De Villiers, geboren en getogen in de Vendée, rechtse politicus én succesvol zakenman en schrijver: al deze ‘kwalen’ samen zijn er voor jakobijns Frankrijk te veel aan. Een productie uit zijn stal kan enkel een klotefilm zijn om, aldus zijn tegenstanders, ‘de Franse geschiedenis te misbruiken voor politieke doeleinden’. Juist daarom kan ik Vaincre ou mourir warm aanbevelen.

Gepubliceerd

14.02.2023

Kernwoorden
Reacties