Een droevige dag voor Nederland en de Nederlandse letteren

14 mei 1940 is niet alleen de dag van de vernietiging van Rotterdam door Duitse bombardementen, met als gevolg de overgave van Nederland.

Op deze droevige dag wordt ook de dood betreurd van twee Nederlandse letterkundigen van formaat: Charles-Edgar du Perron en Menno ter Braak.

-Charles-Edgar du Perron, vaak geschreven als E. du Perron, was een Nederlandse auteur, literatuurcriticus en fervent briefschrijver. Samen met Menno ter Braak en Maurits Roeland richtte hij in 1932 het blad Forum op, het belangrijkste literaire tijdschrift in de Nederlanden tussen de twee wereldoorlogen. Zijn hoofdwerk, Het land van Herkomst (1935), wordt nog steeds beschouwd als een van de beste Nederlandse romans ooit en is een genadeloze kritiek op de kleinburgerlijke, hypocriete moraal van zijn land- en tijdgenoten. De non-conformist du Perron, geboren op Java en thuis in vele Europese landen, behoorde, samen met Hendrik Marsman en Menno ter Braak, tot de literaire periferie van de Conservatieve Revolutie.

-Menno ter Braak was een Nederlandse schrijver, essayist en polemist. In 1930 viel hij op met zijn werk Her carnaval der burgers, de meest onverbiddelijke afrekening met de burgerlijke mentaliteit die ooit in ons taalgebied werd gepubliceerd. Toen zijn oom, de bekende historicus Johan Huizinga, hem erop wees dat precies op die burgerlijkheid de eenheid van de Nederlandse natie is gebaseerd, antwoordde Ter Braak in drie woorden: “Zeer juist – merde.” Even goddeloos als aristocratisch ingesteld, publiceerde hij Van oude en nieuwe christenen, waarin hij afrekent met het christendom, het communisme en het nazisme — volgens hem drie plebejische ideologieën, ingegeven door rancune en egalitarisme.

In 1936 stichtte hij, samen met andere schrijvers en professoren, het Comité van Waakzaamheid van Intellectuelen, dat waarschuwde tegen het oprukkende nazisme. En in 1939 vertaalde en bewerkte hij het boek van Hermann Rauschning: De nihilistische revolutie. Schijn en werkelijkheid in het Derde Rijk.

Edgar du Perron overleed op 14 mei 1940 aan een hartaanval, kort nadat op de radio de overgave van Nederland werd aangekondigd. Vrijwel op hetzelfde moment pleegde zijn vriend Menno ter Braak, tussen tien en elf uur ’s avonds, zelfmoord.

14.05.2025