WIDOPEDIA
Een blog over Frans-Vlaanderen, de Nederlanden en Europa
Wido Bourel

Meest recente berichten
Archieven
Kernwoorden

Vlaamse canon

Het verhaal van Vlaanderen

Een introductie tot de Vlaamse canon

Lees dit artikel ook op Facebook: https://www.facebook.com/wido.bourel

Wat ik vind van het verhaal van Vlaanderen? Dat is dé vraag van de week.

Ik heb uiteraard punten van kritiek over dit programma. Maar iets belet me te huilen met de wolven. Tom Waes neem ik er bij, Geert. Al zou onze gemeenschappelijke leermeester Cyriel Moeyaert, bij leven, ook zijn bedenkingen hebben geformuleerd. Zo een figuur maakt het programma juist populair.

Als verlicht amateurhistoricus en autodidact kan ik alleen maar applaudisseren bij elk vulgariserend en volks programma dat onze geschiedenis in de kijker zet. Sinds het onderwijs het vak geschiedenis heeft dichtgeknepen tot iets gevaarlijks raakt de doorsnee Vlaming in trance bij het herontdekken van de Guldensporenslag, het officiële feest van de Vlaamse Gemeenschap, nota bene. Wie had het ooit over “Arm Vlaanderen”?

Een sluwe inleiding tot de Vlaamse Canon

Ik geniet van het venijnig optreden van sommige beroepshistorici. Renegaten als Bruno de Wever en Marc Reynebeau voelen de bui al hangen. Dit programma is nl. een sluwe inleiding voor de aanvaarding van de Vlaamse-canon-die-er-niet-mocht-komen.

Deze strijd zijn ze nu al verloren en dat is goed nieuws. Ik heb wel respect voor een historicus als Jan Dumolyn die als marxist ons de guldensporenslag als sociale strijd presenteert. Deze lezing stoort me niet echt, al is deze maar een deel van het verhaal.

Het ander deel is de eindeloze agressie van Frankrijk en de groei van het verzet van de Vlaamse steden. Een verzet tegen de overmacht van Frankrijk en, met vallen en opstaan, de eerste pogingen tot zelfbestuur van steden en van een regio. Als dat geen feitelijke stap is in de richting van natievorming, wat dan wel?

Het goede nieuws is dat Jan voortaan 11 juli als sociale strijd kan meevieren met een Vlaamse leeuw op zijn woning. Als rode klauwen kunnen helpen om de stap te wagen Jan bezorg ik je een vlag uit Frans-Vlaanderen, al zijn de voorraden, na de voetbalmatch, uitgeput.

Mijn boodschap als Frans-Vlaming aan de dames en heren gediplomeerde historici: ‘Het is een vuile vogel die schijt in zijn nest’. In de Franse school heb ik de geschiedenis van de ‘historische vijand’ geleerd. Dé ‘objectieve’ en enige ware geschiedenis, gezien door een jakobijnse bril. Om hiervan af te kicken leer ik en schrijf ik elke dag over de geschiedenis van onze Lage Landen.

Nota bene: een betere verklaring om de band tussen geschiedenis en identiteit te duiden kan ik niet formuleren.

Gepubliceerd

26.01.2023

Kernwoorden
Reacties

Munitie voor een canon

Over de Vlaamse canon en identiteit

Lees dit artikel ook op Doorbraak: https://doorbraak.be/munitie-voor-een-canon

Herinnert u zich nog de aankondiging dat er een Vlaamse canon zou komen? Ik schrok me toen een aap bij de overtrokken reacties van een handvol universitaire historici.  ‘Er is in Vlaanderen geen enkele professionele historicus  voorstander van een canon’, zongen Bruno De Wever en confraters in koor. Inmiddels loopt een commissie van een tiental specialisten zich warm om er  aan te werken. Met tien geven ze zich twee jaar tijd om de canon te schrijven, stel je voor. Ook schrijver Stefan Hertmans verklaart onbevreesd in Knack (23 december) dat hij  ‘niet ziet wat het probleem is met die veelbesproken canon’.

Met de aanvang van het nieuwe jaar neem ik steeds enkele goede voornemens. Bij vrienden is dat meer sporten. Ik ga voor het samenstellen van een Frans-Vlaamse canon.

Geschiedenis: het geheugen van een volk

Wat moet er komen in mijn Frans-Vlaamse canon?

Voorafgaand wil ik het bekende citaat van de dissident Milan Hübl in herinnering brengen: ‘Om een volk te doen verdwijnen begint men met zijn geheugen af te nemen. Men  vernietigt zijn boeken, zijn cultuur, zijn geschiedenis. Vervolgens schrijft iemand anders andere boeken, vanuit een andere cultuur en verzint een andere geschiedenis. Het volk vergeet dan langzaam wie het is en wie het was. En de wereld rondom hem vergeet nog sneller.’

Maar dat  leerden ze in de Franse kolonies ook, al waren vele ‘Fransen’ aldaar van een prachtige ebbehouten kleur.

Op de Franse schoolbanken  leerde ik nog, eerste paragraaf van mijn boek geschiedenis, en ik citeer: ‘Onze voorouders waren de Galliërs. Ze hadden blond haar en blauwe ogen.’ Maar dat  leerden ze in de Franse kolonies ook, al waren vele ‘Fransen’ aldaar van een prachtige ebbehouten kleur.

Onze Togolese, Marokkaanse en Algerijnse ex-Franse lotgenoten hebben uiteraard recht op hun geschiedenis. En evenzeer de Frans-Vlamingen. Onze canon voorziet vrij en vrank in de restitutie van wat ons is ontnomen: onze identiteit als Vlaming.

Een canon zonder grenzen?

Minister van onderwijs Ben Weyts liet in de Financieel Economische Tijd opschrijven (18 september 2020): ‘Ook moet de canon respect tonen voor de territoriale verscheidenheid en de verschuivende grenzen die voorafgingen  aan onze huidige natievorming’. Kom dat wel goed Ben? Moet men zich herinneren  aan de verschuivende grenzen om wat er nu buiten valt te vergeten… of te verbinden? Zijn Komen en Moeskroen, bijvoorbeeld, historisch minder Vlaams omdat Belgische politici ze ooit voor een bord linzensoep hebben geruild?

De Frans-Vlaamse canon volgt : ‘La Flandre une et triple’  van Valentin Bresle, een  Vlaamsgezinde Rijselnaar, actief tijdens het interbellum. Vlaanderen zonder grenzen, van Breskens in Zeeuws-Vlaanderen  tot Grevelingen in Frans-Vlaanderen. Klinkt dat niet mooi hedendaags?  In een historische vogelvlucht zijn of waren wij ooit Nederlands, Diets, Grootnederlands, Bourgondisch, Frankisch of Germaans. Dat laat sporen na, ook extra muros. Maar Vlaanderen blijft voor de Vlamingen de erkenbare, kleinste gemene deler. Terloops, een vraag aan Ben: Stopt jullie Vlaamse canon echt aan de Belgische grenzen?

De Guldensporenslag, een mythe?

Met Hendrik Conscience hebben sommige universiteitsprofessoren blijkbaar niet leren lezen. Historici zonder gevoel voor romantiek: saai. Dat het Nederlands van Conscience  niet je dat was, dat Jan  Breydel niet deelnam aan de strijd, dat de Brabanders tot het vijandige kamp behoorden en Namen onze bondgenoten waren…  En dan?

Het zegt alles over wie  Vlaanderen wou inpalmen, over de krachts- en sociale verhoudingen tussen de machthebbers, de steden en de burgers.

Deze slag blijft toch ‘zowel politiek als militair een erg interessante veldslag’ vond ook prof. Luc de Vos in zijn boek Veldslagen in de Lage Landen. Het zegt alles over wie  Vlaanderen wou inpalmen, over de krachts- en sociale verhoudingen tussen de machthebbers, de steden en de burgers. Als symbool van onze ontwakende vrijheden en als overwinning van de underdog kan dat tellen.

Over de mythevorming schreef de Franse dichter en theatermaker Jean Cocteau:  ‘Mijn voorkeur ging altijd naar de mythologie boven de geschiedenis omdat de geschiedenis een waarheid is die van mond tot mond vervormd wordt tot leugens, terwijl de mythe van mond tot mond in kracht toeneemt en écht wordt.’

Eén zaak is zeker: talloze strijders in de Vlaamse gelederen waren afkomstig uit mijn geboortestreek. De Guldensporenslag zal dus een ereplaats krijgen in een Frans-Vlaamse canon. Mijn hoed af voor Hendrik Conscience.

De taal

Naast de geschiedenis wil ik graag in een Frans-Vlaamse canon ook plaats geven aan de taal als geheugen van een volk.

George Steiner, Frans-Amerikaanse literatuurwetenschapper en cultuurfilosoof schreef:  ‘De dood van een taal, ook al wordt ze nog maar gefluisterd door een handjevol mensen op een perceel geteisterde aarde, is de dood van een wereld’.

Voor onze voorouders, gestraft met het signum en met tikken op de vingers omdat ze Vlaamsch spraken, gaat de Frans-Vlaamse canon de linguicide die zich momenteel in Frans-Vlaanderen voltrekt, met data en feiten benoemen.

Collaboratie

Volgens een onderzoek van Arnaut Van Vlierden gemaakt voor de VRT antwoorden de Vlamingen dat de collaboratie het eerste is wat in zo’n Vlaamse canon moet komen.

Zijn punt was dat ze de lading niet dekken om iemand aan te klagen en te veroordelen die het Belgische feit niet erkent.

Lode Claes, bij leven Vlaamse senator en voorzitter van de Vlaamse Volkspartij, nodigde me ooit uit na te denken over de begrippen ‘verrader’, ‘vijand’ en ‘collaboratie met’.  Niet omdat hij zijn verleden wou witwassen. Zijn punt was dat ze de lading niet dekken om iemand aan te klagen en te veroordelen die het Belgische feit niet erkent.

Hij citeerde graag  Edward Hallett Carr, auteur van What is history? : ‘De verliezer betaalt. Het lijden is eigen aan de geschiedenis. Elke grote periode heeft haar slachtoffers en overwinnaars.’

En Friedrich Nietzsche voegde er aan toe : ‘De geschiedenis wordt altijd geschreven vanuit het standpunt van de overwinnaar.’

De opmerking van Lode Claes geldt ook voor sommige Bretoenen, Elzassers en Frans-Vlamingen in die periode die zich enkel als  geografische Fransen erkenden. In een Frans-Vlaamse canon breng ik deze periode rustig onder de noemer ‘Tweede Wereldoorlog, winnaars en verliezers’.

Konijn met pruimen

Wat nog in een Frans-Vlaamse canon? Vlaanderen overweegt mijn lievelingsgerecht op te nemen: konijn met pruimen. Lekker! Maar is dat geen discriminatie van de vegetariërs? Gaat Vlaanderen een konijn uit de lege doos toveren uit angst voor kritiek?

Een Frans-Vlaamse canon zal rustig onze identiteit als Vlaming benadrukken en de ‘eigen aard’, van onze gemeenschap, spijts jakobijnen en mondialisten van allerlei slag, trachten weer te geven met voorbeelden uit de kunsten, de wetenschappen en het volksleven. Munitie genoeg voor mijn canon.

Gepubliceerd

12.01.2021

Kernwoorden
Reacties