Wie is Xavier Bertrand?

Een vroege kandidaat voor het Frans presidentschap

Lees dit artikel ook op Doorbraak: https://doorbraak.be/wie-is-xavier-bertrand

In Frankrijk wordt deze dagen veel over Xavier Bertrand gesproken. Bertrand, de voorzitter van de regio Hauts-de-France, een geografische bundeling van de vijf meest noordelijke departementen van Frankrijk, heeft nu ook zijn kandidatuur gesteld voor de komende Franse presidentsverkiezingen in 2022.

Een politiek beest

Xavier Bertrand heeft al een stevige politieke loopbaan achter de rug. De man is 56 jaar oud, geboren in Châlons en Champagne. Hij is geen ‘product’ van de Franse elitescholen, maar studeerde aan de Universiteit van Reims publiek recht en politieke wetenschappen. Zijn eerste stappen in de politiek deed hij bij de jongeren van de gaullistische partij Rassemblement pour la République (RPR). Hij kende zijn eerste successen in de lokale politiek. In 2014 bracht hij het tot burgemeester van de stad Saint-Quentin.

Sarkozy nam in 2015 het initiatief om van UMP Les Républicains (LR) te maken

In 2002 raakte hij verkozen als parlementslid voor de Union pour un Mouvement Populaire (UMP). De UMP was de fusiepartij van het RPR en Démocratie Libérale. Sarkozy nam in 2015 het initiatief om van UMP Les Républicains (LR) te maken. Hiermee heb ik alle partijen opgesomd waarlangs Xavier Bertrand  ooit passeerde.

Last but not least en als prelude voor een politieke carrière op nationaal niveau: Xavier Bertrand werd in 1995 ingewijd in de vrijmetselarij als eminent lid van de loge Grand Orient de France.

Nationale carrière

Xavier Bertrand nam doorlopend deel aan de macht in de laatste twee decennia: in 2004 als staatssecretaris  voor de Ziekteverzekering in de regering-Raffarin III; een jaar later als minister van Volksgezondheid in de regering gevormd door Dominique de Villepin. In 2006 is hij een van de woordvoerders van het campagneteam van Nicolas Sarkozy,  naar aanleiding van diens kandidatuur voor de presidentsverkiezingen, en in 2007 komt hij terug als minister van Arbeid in de regering-Fillon. Hij verlaat de regering in 2009 om de leiding van de partij UMP over te nemen en wordt opnieuw volksvertegenwoordiger. Een beetje later, in november 2010, is hij terug als minister van Arbeid, Tewerkstelling en Volksgezondheid in de regering-Fillon III.

In 2017 verlaat Bertrand Les Républicains nadat Laurent Wauquiez tot voorzitter wordt gekozen

Bij de parlementsverkiezingen van 2012 wordt hij opnieuw verkozen, en wel met meer dan 50 % van de stemmen. In 2016 gaat hij de symbolische strijd aan tegen Marine Le Pen met als inzet de superregio Hauts-de-France. Hij wint, met de hulp van de vele linkse kiezers  die weigeren voor Le Pen te stemmen. Zo wordt hij verkozen tot president van de Hauts-de-France.  In 2017 verlaat Bertrand Les Républicains nadat Laurent Wauquiez tot voorzitter wordt gekozen. Bertrand zou Wauquiez te rechts gevonden hebben en niet akkoord gaan met zijn voorstellen inzake migratie. Hoe dan ook, Xavier Bertrand positioneert zich vanaf dan boven de partijen. Dit bepaalt mee de aanloop tot zijn kandidatuur.

Een winnende tactiek?

Xavier Bertrand wil niet wachten op de traditionele strijd aan de rechterzijde om een kandidaat aan te duiden. Door zijn kandidatuur nu al te stellen probeert hij de partijleiding in snelheid te nemen. Zijn kandidatuur wordt binnen de liberale rangen nogal koel onthaald. Sarkozy zou Bertrand misprijzen, Macron beschouwt hem als een bedreiging. En de meest populaire liberale politicus is momenteel voormalig premier Edouard Philippe.

Stoere taal, maar de kans is groot dat hij opnieuw verkozen raakt

Maar Xavier Bertrand behoort tot geen enkele partij meer. Hij wil als kandidaat door de Franse kiezer worden aangeduid, en door niemand anders. Zijn momentum komt: over drie maanden zijn het weer regionale verkiezingen in Frankrijk. Xavier Bertrand stelt zich opnieuw kandidaat voor de Hauts-de-France. Een overwinning zou zijn kandidatuur voor het Frans presidentschap bevestigen. Als hij het presidentschap van de Hauts-de-France mist, zegt hij, zal hij zich volledig uit de politiek terugtrekken. Stoere taal, maar de kans is groot dat hij opnieuw verkozen raakt.

Welk beleid?

Wat moet men verwachten van een figuur als Bertrand? Als sociaal gaullist doet hij zich graag voor als een man van het volk. In feite behoort hij familiaal tot de middenklasse uit de Champagnestreek. Maar, met het verhaal van de gele hesjes in het achterhoofd, wil hij zich sociaal profileren en de Fransen opnieuw samenbrengen. Hij sprak zich onlangs nog uit voor meer veiligheid op straat en ook voor recht en orde. Dat zijn zo van die inhoudsloze algemeenheden die elke kandidaat meesleurt. Hoe dit zich concreet zal uiten moet nog blijken.

een hevig discours pro atoomenergie

Opvallend de laatste tijd zijn de forse verklaringen van Xavier Bertrand tegen de toename van windmolens die hij kost wat kost wil inperken. Dit ondersteunt hij door een hevig discours pro atoomenergie. In deze gaat hij in tegen de politiek van president Macron die, inzake milieu en duurzaamheid, graag het wereldforum benut.

Regionalist?

Als pluspunt heeft hij de reputatie van een strenge, correcte beheerder en staat hij bekend als een harde werker. In de kolom van de minpunten staan ongetwijfeld zijn gebrek aan charisma en zijn grijs profiel bovenaan.

een samenraapsel en slecht benoemd

Men kan alvast kijken naar enkele punten van zijn beleid als president van de Hauts-de-France. Sommigen zien in Bertrand een uitgesproken regionalistisch profiel. Als president zou hij kunnen gaan voor meer decentralisatie, alsook voor een verbeterde indeling van Frankrijk. Men blijft in Frankrijk ruziën over de samenstelling van de superregio’s: de Hauts-de-France zijn een samenraapsel en slecht benoemd; Bretagne is te klein en mist een historisch deel van zijn territorium; de Elzas wil een afzonderlijke entiteit blijven, enz., enz.

Steun aan regionale talen

Eén zaak is zeker : in de regio Hauts-de France heeft Bertrand gezorgd voor steun en subsidies voor de regionale talen in het gebied. Hij ondersteunt maatregelen om het Picardisch en het West-Vlaams in Frans-Vlaanderen te promoten en officieel te laten erkennen. Hij financiert royaal de vereniging AVNT die het West-Vlaamse dialect van de streek verdedigt. Ook de tweetalige borden van de gemeenten die in Frans-Vlaanderen het charter voor de tweetalige signalisatie (Frans-West-Vlaams) ondertekend hebben, worden door de regio betaald. Binnenkort komt er een Office régional du flamand occidental. Dit allemaal door zijn impuls.

Waarom Xavier Bertrand het West-Vlaams dialect steunt en niet het Nederlands? Hij  antwoordde ooit dat het Nederlands ‘een andere kwestie’ is. Wat hij hiermee bedoelt mag Joost weten. De andere kwestie is nu of Frankrijk volgend jaar een nieuwe president krijgt die het West-Vlaams gunstig gezind is. Wordt vervolgd.

12.04.2021

De spagaat van een Franse premier

Jean Castex, een Catalaan verdwaald in Parijs?

Lees dit artikel ook op Doorbraak: https://doorbraak.be/de-spagaat-van-een-franse-premier/

Voor de tweede keer in zes jaar tijd heeft Frankrijk een Catalaanse premier. De eerste in de rij, Manuel Valls, nam roemloos ontslag in 2016 en koos wat later voor een comfortabel rijkeluisleven in Barcelona. Sinds juli van dit jaar is het de beurt aan een andere Catalaan: Jean Castex. Achter deze technocraat schuilt een man met een hart voor de Catalaanse cultuur. Maar hoe ver draagt dit in het centrum van de macht?

Wortels

Er is al heel wat geschreven over het accent van de nieuwe premier van Frankrijk dat zijn afkomst verraadt. Jean Castex is in Vic-Fezensac in Gascogne geboren. Zijn ouders waren onderwijzers. Zijn grootvader langs vaderskant werd ook senator voor het departement Gers en burgemeester van Vic-Fezensac. De familie Castex is sinds generaties geworteld in de Armagnac, bij ons voornamelijk bekend door de sterke drank met dezelfde naam, maar in de geschiedenis een heus graafschap in de Gascogne met als wapenschild een rode leeuw die een beetje aan onze Vlaamse Leeuw doet denken.

In Prades wordt verteld dat hij de Catalaanse cultuur een warm hart toedraagt.

De relatie met zijn toekomstige echtgenote bracht Jean Castex naar de Pyreneën, en meer bepaald naar het stadje Prades (Catalaans: Prada de Conflent) waar hij later burgemeester werd. Door zijn echtgenote Sandra leerde hij vlot Catalaans. In Prades wordt verteld dat hij de Catalaanse cultuur een warm hart toedraagt. Hij steunde een vereniging die castells  bouwt,  dat zijn de  typische Catalaanse menselijke piramides, en andere volkse tradities.

Onder zijn burgemeesterschap financierde Prades ook een bressola, dat is een school waar uitsluitend in het Catalaans wordt onderwezen. Voor een goed begrip: we bevinden ons hier in het Frans gedeelte van Catalonië. Jean Castex zorgde er als burgemeester ook voor dat de inwoners van Prades de Zuid-Catalaanse TV konden ontvangen. Al een halve eeuw wordt jaarlijks in het stadje een Catalaanse zomeruniversiteit georganiseerd. De tussenkomsten gebeuren uitsluitend in het Catalaans en Jean Castex heeft meermaals de zomeruniversiteit in het Catalaans geopend.

Catalaanse politiek

In de gespannen sfeer langs Catalaans-Spaanse kant kom je snel tot de vraag hoe iemand als Castex, Franse politicus van sociaal-gaullistische signatuur, die de taal en cultuur van Catalonië een warm hart toedraagt, zich verhoudt tot de politieke situatie in Zuid-Catalonië.

Maar er kan geen twijfel bestaan over zijn oppositie tegen het onafhankelijkheidsstreven van Catalonië.

Yves Delcor, die Castex vervangt als burgemeester van Prades, werd er bij geroepen om het officieel antwoord te  formuleren: ‘Jean Castex is een liefhebber van de Catalaanse cultuur. Maar er kan geen twijfel bestaan over zijn oppositie tegen het onafhankelijkheidsstreven van Catalonië.’ En  Delcor voegt er aan toe: ‘Hij heeft geen enkele petitie getekend in verband met de politieke situatie in het Spaanse gedeelte van Catalonië.’

Spagaat

Maar de werkelijkheid is anders dan deze, mede door de diensten van de premier gekuiste versie. In 2017, daags na het Catalaans referendum, keurde de groepering van gemeenten Conflent Canigo, onder het voorzitterschap van Jean Castex, unaniem een motie  goed die, ‘het  Spaanse politiegeweld tegen Catalaanse kiezers’ veroordeelde. Castex, samen met alle burgemeesters, vond de situatie ‘onwaardig in een democratie’. Vervolgens drukten ze ‘hun solidariteit uit met het Catalaanse volk en hun verkozenen met wie ze samen een geschiedenis, een cultuur en een taal delen’. Op hetzelfde moment haastte president Macron zich om zijn volle steun aan Madrid te betuigen.

Verder zijn nog twee manifesten bekend, daterend uit april 2018 en oktober 2019, opgesteld door alle burgemeesters van het grensdepartement Pyrénées-Orientales, die de vrijlating van de Catalaanse politieke gevangenen vroegen. Castex weigerde toen beide teksten te ondertekenen.

Dienaar van de Republiek

Claude Ferrer, bekend als burgemeester van Prats-de-Mollo-la-Preste en voor zijn Catalaans engagement,  heeft het bij het rechte eind als hij verklaart over Castex: ‘Hij houdt van onze cultuur, en voor hem moet de democratie het laatste woord  in Zuid-Catalonië krijgen, maar hij blijft boven alles een dienaar van de Franse Republiek’.

Als een typisch product van de Ecole Normale d’administration, wordt hij bovendien als een koele technocraat gepercipieerd

In Parijs wordt Jean Castex niet gezien als een Catalaan, behalve om zijn provinciaalse look en accent aan te klagen. Als een typisch product van de Ecole Normale d’administration, wordt hij bovendien als een koele technocraat gepercipieerd, verkozen omdat hij zijn plaats kent in de schaduw van Macron.

De kans dat zo een figuur gevoelige dossiers bevriest onder druk van de jakobijnse centrale macht is reëel. Hij zal nochtans kleur moeten bekennen in zaken die te maken hebben met de regionale talen in Frankrijk, de plaats en rol van het Engels in het Frans hoger onderwijs. Maar ook als de revolte opnieuw aanwakkert in Zuid-Catalonië…

Ons kent ons

Het CV van de Franse premier herinnert er ons aan dat hij tussen 2005 en 2008 directeur was van het kabinet van de Franse minister van Volksgezondheid, vervolgens van de minister van Arbeid en tewerkstelling. De toenmalige ‘baas’ van Castex heette Xavier Bertrand, tegenwoordig op een zijspoor als voorzitter van de regio Hauts-de-France, vrij vertaald ‘de Franse Nederlanden’, maar warmlopend als kandidaat voor het gematigde rechtse kamp in concurrentie met Macron, voor de Franse presidentsverkiezingen van 2022.

zo is Xavier Bertrand de onverwachte verdediger van ‘Le Flamand occidental’

Zoals Jean Castex  een liefhebber van de Catalaanse taal is, zo is Xavier Bertrand de onverwachte verdediger van ‘Le Flamand occidental’, het West-Vlaams dat hij, samen met het Picardisch, wil doen erkennen als regionale taal. Twee jaar geleden is door zijn tussenkomst door de regio Hauts-de-France een bedrag van 77 500  euro toegekend aan de vereniging ANVT. Deze letters staan voor de Akademie voor Nuuze Vlaemsche taele, die het West-Vlaams promoot als regionale taal in Frankrijk, in plaats van het Nederlands dat ze als ‘vreemde’ taal ervaart.

Bertrand heeft geen enkele band met Frans-Vlaanderen, laat staan met het West-Vlaams, maar past de Europese wetgeving inzake minderheidstalen gewoon toe. Dat Frankrijk deze minderheidstalen grotendeels kapot heeft gemaakt in de twee laatste eeuwen is voor hem een te verwaarlozen detail in de geschiedenis. Nu deze talen ongevaarlijk zijn geworden, oogt het goed op het blazoen van een politicus om zich als verdediger van een streektaal op te werpen. Wie weet moet premier Jean Castex binnenkort het dossier goedkeuren van zijn vriend Xavier Bertrand voor meer West-Vlaamsch en de schole.

26.10.2020