Eerherstel voor Willem I

(Mijn antwoord op  een artikel van Luk Sermeus in ’t Pallieterke  van 27 05 2015)

Je moet geen royalist, en ook geen Groot- of heel Nederlander zijn om, samen met  vriend Staf De Lie te beamen dat Willem I eerherstel verdient.

Daartegenover moet Luk Sermeus Antwerpse oogkleppen dragen om Willem I  ongeveer alles te verwijten, tot het graven van het kanaal Gent-Terneuzen toe. Terwijl Frankrijk, nochtans de hoofdrolspeler in de strijd tegen het jonge Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en het ontstaan van België, niet eens in zijn tekst wordt vernoemd.

En dan?

Dat de Europese adel Frans sprak, dat Willem I een Waalse adellijke dame als vriendin had, dat hij een universiteit én in Gent én in Luik oprichtte, en dan? 

In Europa trouwde de adel  met elkaar en sprak meerdere talen. Willem I was, voor iemand die jarenlang buiten het Nederlands taalgebied in ballingschap had geleefd, het Nederlands in de Zuidelijke Nederlanden nochtans gunstig gezind. Zijn geliefde was niet de slet die Sermeus schetst maar een dame uit de Zuidelijke Nederlanden (waartoe de Waalse provincies volwaardig  behoorden na de Franse bezetting) die de koning waardig en tot op zijn sterfbed met liefde verzorgde.

De Waalse Kerk

Als Frans-Vlaming wil ik  graag  nog iets kwijt over  de ‘Waalse Kerk’ waarbij  Willem I zich had aangesloten. Dhr. Sermeus weet blijkbaar de oorsprong van deWaalse Kerk niet te plaatsen. De ‘Walen’ hier bedoeld  waren in eerste instantie geen Walen uit het huidige Wallonië maar protestantse vluchtelingen  uit de streek rond Rijsel, Valencijn en Artesië. Vandaag  is dat Frans grondgebied maar toen behoorden deze streken volwaardig tot de Nederlanden.

Men weet dat veel  Calvinistische predikanten uit deze Romaanse gebieden het Nederlands machtig waren en in de twee talen spraken. Hun moedertaal was trouwens niet het Frans maar een van de Romaanse dialecten die  in (nu Franse) Henegouwen, Artesië en Picardië werd gesproken.  Frans was voor deze Romaanse streektalen wat het Nederlands was voor de Vlaamse en Brabantse dialecten van toen. Een schrijftaal dus. Maar de taalgrens passeerde toen nog  ten zuiden van de Leie. In gemeenten als Halewijn, Busbeke, Zuid-Wervik, Komen, Ronk e.a. was het Nederlands toen nog de moedertaal.

Tot de ‘Waalse kerk’ behoorden grote geuzennamen uit het zuiden die vochten voor de vrijheid van de Nederlanden. Loiseleur de Villiers, Taffin,  Lobelius, Clusius enz. waren bevoorrechte raadgevers, resp. persoonlijke artsen van Willem van Oranje. Ook  Marie van Riebeeck, geboren de la Quellerie , moeder van alle Afrikaners en  vrouw van  de stichter van Kaapstad, was een voornaam lid van de Waalse kerk. Van haar is geweten dat ze Nederlands sprak zoals haar vader en grootvader, bekende predikanten, afkomstig uit  het nu Frans-Vlaamse Armentiers en de Leievallei.

Men kon toen Frans of een andere Romaanse taal spreken en strijden voor de Nederlanden. Ook vandaag de dag komt men in Frans-Vlaanderen mensen tegen die trouw zijn aan de Nederlandse Gedachte. Door historische of politieke gebeurtenissen is  voor deze mensen de taal, spijtig genoeg, niet meer gans  het volk. En dan?

Deze tekst verscheen als lezersbrief in het Pallieterke van 03 juni 2015

01.06.2015