WIDOPEDIA
Een blog over Frans-Vlaanderen, de Nederlanden en Europa
Wido Bourel

Meest recente berichten
Archieven
Kernwoorden

Occitaans

Occitanië vecht voor het behoud van taal en cultuur

Interview met Martial Peyrouny, leraar Occitaans

Martial Peyrouny

Lees dit artikel ook op Doorbraak: https://doorbraak.be/occitanie-vecht-voor-het-behoud-van-taal-en-cultuur/

Wat omvat Occitanië precies? En wie spreekt vandaag nog Occitaans? Een gesprek met een verdediger van het Occitaans en culturele diversiteit in Frankrijk.

Martial Peyrouny, kan u zich voor de lezers van Doorbraak voorstellen?

‘Ik ben 53 jaar oud, en Périgourdin van geboorte. Een Périgourdin, dat is een inwoner van het oude graafschap Périgord, met hoofdstad Périgueux. Ik woon in het departement Dordogne in de regio Nouvelle-Aquitaine. Mijn grootouders waren boeren. Beroepshalve ben ik leraar Occitaans in het secundair onderwijs.’

Vanwaar uw belangstelling voor Occitanië en voor het Occitaans?

‘Al zeer jong werd ik aangetrokken door de taal die in mijn familie gesproken werd. Mijn belangstelling voor de Occitaanse beweging is aangewakkerd door onze huisarts, ook bekend als de schrijver Jean Ganhaire. Ik werd me snel bewust van het onrecht dat onze taal werd aangedaan.’

Drie bergketens

Beslaat de nieuwe superregio Occitanië het volledig gebied van Occitanië? Hoe groot is Occitanië geografisch?

‘Occitanië is vier maal groter dan de oppervlakte van de nieuwe administratieve superregio. Occitanië omvat drie bergketens (het Centraal Massief, de Alpen, de Pyreneeën), een oceaan (de Atlantische oceaan), een zee (de Middellandse zee), en ook twee grote stromen, de Rhône en de Garonne.’

Dat is dan ongeveer de helft van het Franse grondgebied?

‘Inderdaad: Occitanië loopt van Bordeaux tot Nice en de Italiaanse Aosta valleien enerzijds, en van de Auvergne tot de Pyreneeën, met inbegrip van het gebied van het Arandal in Spanje.’

Culturele erfenis

U situeert het gebied van Occitanië ten zuiden van de aloude taalgrens tussen Oc en Oïl? Is Occitanië louter een taalkundig concept?

‘In de Franse kunstmatige superregio Occitanië mis ik inderdaad de Gascogne, de Roussillon, de Limousin, de Auvergne, de Provence. Deze definitie omvat niet alleen de taalkundige, maar ook de historische en culturele erfenis en realiteit.

De mensen herkennen zich meer in kleine entiteiten zoals de Béarn, de Provence, de Gascogne, enz.

Het is een feit dat het Occitaans een gebied dekt dat de oppervlakte van een grotere Europese staat zou kunnen omvatten. Ik geef toe dat dit gebied maar één keer in de geschiedenis een eenheid is geweest, namelijk in de tijd van de Wisigoten in de vierde eeuw. De mensen herkennen zich meer in kleine entiteiten zoals de Béarn, de Provence, de Gascogne, enz. Maar ze weten dat hun taal bestaat en ze zijn trots dat ze nog leeft op het platteland. Daartegenover kennen ze weinig van hun verleden omdat de Franse school onze geschiedenis heeft platgewalst.’

Wat zijn uw activiteiten en verantwoordelijkheden in de Occitaanse culturele actie?

‘Ik ben leraar Occitaans, en was als eerste in het bezit van een officieel diploma erkend door het Frans onderwijs. Ik heb gedurende 15 jaar een Occitaans festival voor muziek en cultuur georganiseerd.

Twintig jaar lang heb ik ook, samen met de zanger Joan Pau Verdier, kortgeleden overleden, het enige culturele programma in het Occitaans op de openbare omroep gepresenteerd.’

Troubadours

Publiceert u ook ?

‘Naast mijn activiteiten voor de openbare omroep heb ik deelgenomen aan de redactie van een schoolboek Occitaans. Ik heb ook  Trobadors uitgegeven, een boek over de beschaving en de literatuur van de troubadours, eveneens met medewerking van Joan Pau Verdier voor het muzikaal gedeelte(cd), en van Luc Aussibal voor de boekverluchtingen.’

Hoeveel mensen spreken nog Occitaans?

‘Het is moeilijk hierop een cijfer te plakken. Men spreekt tegenwoordig van ongeveer 300 000 mensen die het Occitaans actief gebruiken. Je moet dat vergelijken met de acht miljoen Occitaanssprekenden een halve eeuw geleden. Er is sprake van een duizelingwekkende val sinds de jaren 70. Het aantal leerlingen dat de taal op school leert kan de natuurlijke overlevering van generatie op generatie volstrekt niet compenseren.’

Wat met het onderwijs van de Occitaanse taal?

‘Momenteel telt men 70 000 jongeren die een opleiding Occitaans volgen, van de kleuterklas tot en met het lager onderwijs. 10% van deze leerlingen zit in een tweetalige modus. Met de recente nieuwe richtingen middelbaar onderwijs in Frankrijk lopen wij het risico dat het aantal leerlingen dat de afstudeerrichting Occitaans kiest sterk gaat dalen. We moeten waakzaam blijven, want dit zal later ook het universitair niveau negatief beïnvloeden.’

Culturele burchten

Welke zijn de meest dynamische verenigingen in Occitanië ?

‘De twee grote historische verenigingen waar alles om draait zijn nog zeer actief: de Felibrige’ en het Institut d’estudis Occitans’. Rond deze twee culturele burchten zijn honderden verenigingen werkzaam.

Nieuw is het professionalisme van het culturele leven dat zich als een web spant over heel Occitanië. 

Nieuw is het professionalisme van het culturele leven dat zich als een web spant over heel Occitanië. Het biedt onder meer allerlei vormen van muzikale expressie. Sinds kort bestaat er ook een ‘Office Publique de la Langue Occitane’, een soort van interface tussen de Franse staat, de regio’s en de departementen.

Wat de openbare omroep betreft is er weinig nieuws. Men heeft nu een ‘OC Télé’ in het leven geroepen:  een interregionale webtelevisie die eentalig in het Occitaans uitzendt. De programma’s zijn gevarieerd en van goede kwaliteit. Er is ook voor ondertiteling gezorgd, en dat helpt…’

Wat is uw kijk op de toekomst van Occitanië?

‘Veel zal afhangen van het dynamisme van de lokale spelers. Ze moeten op de volle steun kunnen rekenen van de economische en sociale partners om hun activiteiten te financieren. De oprichting van de superregio Occitanië vier jaar geleden heeft grote ophef veroorzaakt en de situatie volledig gewijzigd. Vele militanten laten nu de visie van de Occitaanse gedachte achterwege om zich voor de kleinere entiteiten en lokale projecten te engageren. Ik denk dat dit een inschattingsfout is maar het is wel een realiteit.’

Steun van Europa

Hoe ziet u Occitanië binnen Europa nu en morgen?

‘De aanhangers van Occitanië zijn meestal pro-Europees. Ze zien in Europa een mogelijke steun tegen de taalrepressie gevoerd door de Franse staat en hopen op een Europese culturele verbondenheid die de nationale staten overstijgt. Maar het aanwakkeren van het staatsnationalisme in vele Europese landen kan ons in moeilijkheden brengen en onze rechtmatige eisen bestrijden als een uiting van separatisme.’

De Occitaanse beweging gaat voor meer culturele macht?

‘Elke culturele identiteit heeft zijn originaliteit en een eigen weg om af te leggen. De Occitaanse beweging vecht voor taal en cultuur, meer dan voor territoriale eisen. Dit heeft misschien met de geschiedenis te maken maar vooral met de taal die één en tegelijk veelzijdig is.’

Gepubliceerd

30.08.2020

Kernwoorden
Reacties