Nogmaals over een middeleeuwse muur

Dank je wel voor de reacties op mijn stuk van gisteren over de blootgelegde muren van een middeleeuws grafelijk domein in Ieper.

Het is een feit dat in een door de bommen platgewalste stad als Ieper weinig origineels is blijven bestaan. Bijna alles wat we hier zien, dateert van na de Eerste Wereldoorlog. Dat een zeldzame, authentieke muurfundering uit de twaalfde eeuw de oorlog heeft doorstaan, wordt in deze verwoeste omgeving als ‘een mirakel’ beschouwd.

Geschiedenis is meer dan een muur, schrijft iemand. Daartegenover staat het citaat van de bekendste Frans-Vlaamse schrijfster Marguerite Yourcenar: “Het is al heel wat als enkele originele stenen worden bewaard.” Ook de plaatselijke publieke opinie, net als Marguerite, voelt instinctief dat geschiedenis tastbaar en zichtbaar moet blijven.

Toch schuilen degenen die namens het volk beleid maken achter ‘onze’ centen, de bescherming van hun eigen projecten, de goodwill van alle partijen, en achter de moeilijkheidsgraad van de zaak. Daarbij wordt de stem van de publieke opinie vaak genegeerd. En dan is er nog de flauwe slag onder de gordel in het ‘ambtenarenwereldje’: het gebrek aan kennis van het dossier.

Gisteren heb ik gedaan wat ik had aangekondigd: ik ben naar Ieper gegaan om een kijkje te nemen. Tijdens mijn wandeling passeerde ik de middeleeuwse hallen, die volop in restauratie zijn (kostprijs?). Tussen de stappende muziekbenden, doedelzakspelers in kilt en achterkleinkinderen van het Commonwealth, vraag je je inderdaad af of Ieper zich alleen rond WOI profileert.

Je zou denken dat, als de muur toch onder de grond verdwijnt, men nog snel een voorlopig pedagogisch circuit zou organiseren. Maar ik vond geen wegwijzers die naar de plek leiden waar je de muur kunt zien; geen bord met informatie over wat er te zien is; geen mogelijkheden om, als er niet wordt gewerkt, dichterbij te komen. Een gids, een historicus of een student geschiedenis zou er ook kunnen staan met een geïmproviseerd standje om wat uitleg te geven. In plaats daarvan is er slechts een slecht gesloten omheining en verder niets.

Ik wilde nog even de Sint-Maartenskathedraal binnenlopen om te mijmeren bij de grafsteen van graaf Robrecht de Bethune, de Leeuw van Vlaanderen, die de Ieperse burcht ongetwijfeld heeft bezocht.

Recht tegenover de kathedraal zag ik een oude, door stellingen ondersteunde façade, die op zich architecturaal weinig betekent. Daarachter schuilt dus de burcht van de Vlaamse graven. Blijkbaar moeten deze façade worden gered en geïncorporeerd in de toekomstige supermarkt. Het redden van nietszeggende façades en verder alles wat waardevol is toedekken, dat lijkt de erfgoedpolitiek van de Vlamingen te zijn.

11.05.2025

Vlaanderens middeleeuws erfgoed verdwijnt weer onder de grond

Ik moet me haast maken om in Ieper een kijkje te nemen bij de funderingen van het middeleeuwse grafelijk domein. Archeologen hebben daar de motte, een stenen muur en de omringende gracht blootgelegd, daterend uit de twaalfde eeuw, en die vormden de verblijfplaats van de graven van Vlaanderen.

Helaas lijkt onze erfgoedminister Ben Weyts hier niet voldoende belang aan te hechten, want de site wordt uiteindelijk niet opengesteld voor het publiek.

Het is schandalig dat Vlaanderen geen geld wil vrijmaken voor het behoud en de educatieve waarde van deze unieke plek. Wat is een investering van 10 miljoen euro niet waard, vooral gezien de enorme educatieve en toeristische potentieel die zo’n site biedt?

Beste burgemeester Katrien Desomer, hoe kan een stad als Ieper, met haar rijke geschiedenis, dit soort kansen voor educatief toerisme aan zich voorbij laten gaan?

Voor wie het nog niet wist: een Vlaamsgezinde partij aan de macht en een NVA-erfgoedminister, bieden geen garanties voor de bescherming van ons schaars Vlaams patrimonium. Politici jongleren met miljarden, maar de fundamentele erfgoedzorg blijft ondergefinancierd.

We betalen ons de pleuris aan belastingen, boetes, transfers, bommen en granaten, maar ons Vlaams erfgoedbeleid dreigt te worden beperkt tot virtuele projecten en woke-spelletjes.

Ieper is binnenkort een supermarkt en appartementen rijker, proficiat. Terwijl de tastbare sporen van ons verleden onder de grond blijven en achter een Vlaamse façade politiek worden verborgen.

10.05.2025