WIDOPEDIA
Een blog over Frans-Vlaanderen, de Nederlanden en Europa
Wido Bourel

Meest recente berichten
Archieven
Kernwoorden

Bretoense mariniers

Over een verdwenen gedenkplaat in Diksmuide

Yoran Embanner is mijn Bretoense uitgever. Yoran werkt momenteel aan de laatste noten van een herziene editie van een van zijn uitgaven. Gisteren stuurde hij me een bericht. Hij wou weten of de gedenkplaat in het Bretoens voor de vele dode Bretoense soldaten van W.O.I in Diksmuide er nog stond. Ik moest hem teleurstellen: ook in Vlaanderen mogen Bretoense gesneuvelden niet in hun eigen taal worden herdacht.

Dit verhaal begint in 2006. In Diksmuide neemt Jan Colaert, toenmalige schepen voor NVA, het initiatief om een gedenkplaat in het Bretoens te voorzien op het plaatselijk monument voor de Franse gesneuvelden. Het waren nl. Bretoense vlootmariniers, die in Diksmuide, onder leiding van admiraal Ronarc’h, bij duizenden hun leven opofferden bij de verdediging van de stad.

Dit initiatief was niet naar de zin van de vereniging ‘Souvenir français’. Deze Franse vereniging, met een West-Vlaamse afdeling maar met een eentalige Franse naam, heeft als doel ‘de herinnering van de gesneuvelde Franse soldaten op Belgisch grondgebied in stand te houden.’ Hierbij hoort het in ere houden van begraafplaatsen en monumenten. Alhoewel: als je vergelijkt met de Commonwealth- en Duitse begraafplaatsen zijn de Franse begraafplaatsen in West-Vlaanderen er het slechtst aan toe als je het mij vraagt.

Ene kolonel Marchand, kennelijk onder impuls of met steun van de Franse ambassade in Brussel, liet toen namens de ‘Souvenir français’ zijn stem horen om de inhuldiging van de Bretoense gedenkplaat in Diksmuide tegen te houden.

Omwille van de Franse druk achter de schermen hadden de stadsdiensten toch juridische informatie ingewonnen. De Fransen hadden geen poot om op te staan: het monument was geen Frans eigendom. De beslissing van de stad Diksmuide was dus volkomen legaal en viel binnen de gemeentelijke bevoegdheden.

Met of zonder Franse instemming werd de gedenkplaat dus geplaatst op het monument voor de gesneuvelden in het park van Diksmuide. Een storm in een glas water eigenlijk want niet meer dan twee regels in het Bretoens : ‘Enor d’ar vretoned marv e Diksmuiden evit at frankiz 16 a viz du 1914.’ Het betekent: ‘Eerbetoon aan de Bretoenen gesneuveld voor de vrijheid in Diksmuide op 16 november 1914.’

Je zal vandaag tevergeefs naar die Bretoense tekst zoeken. Hoe dat komt? Wel, de druk op de stad Diksmuide en op haar toenmalige CD&V burgemeester hield niet op met de plaatsing van de gedenkplaat, integendeel.

De gelegenheid om de gedenkplaat te verwijderen deed zich voor in 2008. Het monument voor de gesneuvelden was toen met graffiti bespoten en de Bretoense gedenkplaat werd verwijderd voor een noodzakelijke reiniging. De gedenkmuur werd vervolgens in zijn oorspronkelijke staat hersteld. Alleen: de Bretoense gedenkplaat werd ‘en stoemelings’ niet teruggeplaatst. Het bleef achter – en bevindt zich wellicht nog steeds- bij de technische dienst van de stad.

Toenmalige burgemeester Lies Laridon, meermaals met dit verdwijntrucje geconfronteerd, verwees laconiek naar het feit dat er ‘blijkbaar geen consensus was voor deze gedenkplaat’. De malcontenten konden zich enkele kilometers verder troosten bij de Bretoense calvarie voor de gesneuvelden in Boezinge. Een Vlaamse gemeente die onder Franse druk plooit en aan autocensuur doet: il faut le faire in het Vlaanderen van de 21ste eeuw.

Mijn Bretoense vriend Yoran vraagt zich af, na de Vlaamse gemeenteverkiezingen, wat nu? Sinds kort is in Diksmuide een nieuwe coalitie aan de macht. En de nieuwe burgemeester van Diksmuide, Koen Coupillie is van NVA signatuur… Mogen onze Bretoense vrienden er nu op rekenen dat deze Bretoense gedenkplaat terug op zijn plaats komt?

Gepubliceerd

06.01.2025

Kernwoorden
Reacties