WIDOPEDIA
Een blog over Frans-Vlaanderen, de Nederlanden en Europa
Wido Bourel

Meest recente berichten
Archieven
Kernwoorden

Archieven voor week 5, 2025

Over de maand februari

De maand februari, naar mijn aanvoel putje winter, telde zeven zonnige dagen, aldus mijn grootvader. De oudste wijze man van ons dorp, Jérémy, die rond 1875 was geboren, zei me dat een van de dagen van februari, welke dag precies weet ik niet meer, ‘olmendag’ werd genoemd. Hij had nog mensen gekend die een alleenstaande boom opzochten om er op olmendag een wens uit te spreken. Dat moest na zonsondergang en de  boom moest dus een olm zijn. Aan de voet van de boom werd een offer begraven in de vorm van een munt.

Lichtmis, op 2 februari. De kaarsen op lichtmis waren een overwinning op de duisternis. Op die dag werden  twee kaarsen gewijd, om ze later, met Allerheiligen, aan te steken om de dierbare doden te herdenken. Om de dieren te beschermen moest men een kaars aansteken en deze onder de buik van de dieren schudden. Op lichtmis gold vroeger een bijzondere vorm van gastvrijheid tegenover de armen. Men mocht op die dag ook iemand zijn waarheid zeggen zonder nare gevolgen.

Wolven waren ook verbonden aan Lichtmis: het licht van de zon kon op die dag de wolven zes weken doen vluchten. In Frans-Vlaanderen geloofde men vroeger ook dat kinderen gewekt door een priester in weerwolven veranderden tijdens de nacht van lichtmis.

En tenslotte nog het belangrijkste, de pannenkoeken : een pannenkoek dat men op de grond liet vallen bracht ongeluk. Het dopen van de trouwring in de deeg bracht een vrouw dan weer geluk.

Andere namen voor februari:

  • de sprokkelmaand
  • de schrikkelmaand
  • de kortemaand
  • de reinigingsmaand
  • de slijkmaand
  • de koekemaand
  • de regenmaand

Weerspreuken van februari:

  • Regen in kortemaand/ vries in maartemaand
  • Op Lichtmis is geen vrouwken zo arm/ of het maakt haar koekepanneken warm.(02 02)
  • Dits de dach van Sente-Valentine/ op dien dacht klesen de voghelkine hare ghenoeten in den woude.(14 02)
  • Sint-Matthijs breekt het ijs, en als hij geen ijs ontmoet, hij het vriezen doet (24 02)
  • Regen in Sint-Walpurgisnacht/ heeft steeds de kelder vol gebracht. (25 02)

Gepubliceerd

02.02.2025

Kernwoorden
Reacties

Mijn lezing in Gent

Mijn volgende lezing gaat door op zondag 02 februari  in Gent, op uitnodiging van de Vlaamse Volksbeweging afdeling Gent.

Naar aanleiding van de voorstelling van mijn boek FRANS EN TOCH VLAAMS zal ik er ook de actualiteit van Frans-Vlaanderen bespreken.

Plaats van de bijeenkomst:: Openhuis Otterken, Ottegemsesteenweg 252, Gent. De lezing begint om 11 u.

Gepubliceerd

01.02.2025

Kernwoorden
Reacties

Over staatsmanschap en het kneden van Vlaamse Koekebrood

Journaliste Isolde van den Eynde bewees gisterenavond op de VRT-zender (als dochter van haar vader) van goede huize te zijn met het aanhalen van wijlen politicus Lode Claes en zijn ‘valorisering van de Vlaamse meerderheid’.

Ik raad de toekomstige premier het boek ‘De afwezige meerderheid’ van Lode Claes opnieuw te lezen. Dit kan pas komen in zijn omgang met de Belgitude in het algemeen, en met de Franstaligen in dit land in het bijzonder.

In het boek ‘De afwezige meerderheid’ las ik ook mijn nota’s van toen, waaronder Lode zijn ‘typologie van de Vlaming.’ Treffend hoe deze grotendeels overeind is gebleven:

“De niet-Vlamingen verdelen de Vlamingen. Zij kiezen hun Vlaming uit. En de keuze is groot. Er is de Vlaming die geen flamingant is; de gematigde Vlaming; de honderd procent-Vlaming maar Belg-voor-alles; de Vlaming die democraat voor alles is, zo dat hij zelfs afziet van de toepassing van het democratisch meerderheidsbeginsel in zijn voordeel; de Vlaming die internationalist is voor alles; de onpartijdige Vlaming; de (politiek) aseksuele Vlaming; de Vlaamse politicus maar staatsman-voor-alles. Men kan de lijst naar believen verlengen (en actualiseren). In de sport van het overleunen naar de andere kant zijn de Vlamingen vrijwel onklopbaar. Ze leggen zich neer bij deze aanspraak op het monopolie van het toekennen van morele kwalificaties door de niet-Vlamingen.”

Ik gok dat de Franstaligen in dit land met Bartje premier uitgaan van de hoogst gequoteerde terminologie: ‘de Vlaamse politicus maar staatsman-voor-alles.’  Om het met de woorden van August Vermeylen te zeggen koesteren ze de Vlaamse politici die “goed deeg kneden om koekebrood te bakken.”  Want op Vlaamse koekebrood zijn deze Franstaligen dol op.

Gepubliceerd

01.02.2025

Kernwoorden
Reacties

Nogmaals over de streektaal

Sommigen van mijn lezers denken dat ik iets heb tegen de Frans-Vlaamse streektaal. Wie mijn verleden kent weet dat dit niet klopt niet. Het Frans-Vlaams is de taal van mijn ouders, taal die ze thuis met elkaar en in onze familie spraken. Mijn interesse voor het Frans-Vlaams heeft me geleid tot mijn studies van het Nederlands. En dat heeft mijn verdere carrière en mijn leven bepaald.

De verdwijning van het Frans-Vlaams maakt me droevig. Met vriend Jan Pol Sepieter lanceerden wij samen in de jaren ‘70 met de slogan “’t is schoon Vlaamsch te klapp’n”, de eerste naoorlogse reddingsoperatie van onze streektaal. Het was toen al duidelijk dat het Frans-Vlaams gevaar liep en de 21ste eeuw met moeite zou halen.

Onze reddingsoperatie was nooit tegen het Nederlands gericht, integendeel. Jan Pol sprak vloeiend Nederlands en dit had hem geholpen om ’t Frans-Vlaams (die hij thuis niet sprak) snel te beheersen en zijn leermethode te schrijven. Ik volgde uiteraard dezelfde lijn. Ik leerde Nederlands met als houvast het Frans-Vlaams gesproken in onze familie. Het was voor ons nogal vanzelfsprekend dat het gesproken Frans-Vlaams een springplank was naar het Nederlands, en omgekeerd.

Van de eminente kenner van het Frans-Vlaams, de taalkundige Cyriel Moeyaert hadden wij geleerd dat het Nederlands geen vreemde taal voor de Westhoek in Frankrijk zoals sommigen beweren. Het was de geschreven taal in enkele van onze scholen nog onderwezen tot in de negentiende eeuw.  En het was ook de taal van het geschreven woord, van onze archieven, net als in West-Vlaanderen of in de rest van Vlaanderen.

In al mijn lezingen over Frans-Vlaanderen, wanneer ik spreek over de verdwijning van onze streektaal, gebruik ik steeds het citaat van George Steiner (1925-2020) Frans-Amerikaans literatuurwetenschapper en cultuurfilosoof:

“De dood van een taal, ook al wordt ze nog maar gefluisterd door een handjevol mensen op een perceel geteisterde aarde, is de dood van een wereld. ”

In tegenstelling tot de ANVT vragen wij dat de regio Hauts-de-France het Nederlands erkent als regionale taal NAAST het Frans-Vlaams en als ’taal van de buren’. Het model bestaat al in de Elzas waar het Duits eindelijk erkend is als een van de streektalen naast het Elzassisch.

Gepubliceerd

30.01.2025

Kernwoorden
Reacties

Milan Hübl: ‘om een volk te doen verdwijnen’

Op 27 Januari 1927 werd te Nitra in Slovenië de Tsjechische historicus, politicus en dissident Milan Hübl (1927-1989) geboren.

Hübl was ooit een vooraanstaande communist, lid van het Centraal Comité van de Communistische partij in Tsjechoslowakije.

Geleidelijk aan nam hij afstand van het marxisme en zette hij zich in voor de rehabilitatie van de slachtoffers van de stalinistische zuiveringen.

Zijn communistische loopbaan eindigde toen de troepen van het Warschaupact Tsjechoslowakije binnenvielen. In 1969 werd hij uit het Centraal Comité van de communistische partij gezet en één jaar later werd zijn lidmaatschap van de partij ingetrokken.

In de jaren zeventig en tachtig was hij actief in de oppositie en ondertekenaar van Charter 77. In die periode publiceerde hij een clandestien tijdschrift (samizdat). Tussen 1972 en 1976 verdween hij voor bijna vijf jaar in de gevangenis.

Zijn bekendste uitspraak gebruik ik steeds in mijn lezingen om uiteen te zetten hoe men een volk doet verdwijnen:

Om een volk te doen verdwijnen begint men met het wissen van zijn geheugen. Men vernietigt zijn boeken, zijn cultuur, zijn geschiedenis. Daarna schrijft iemand anders er andere boeken voor, geeft het een andere cultuur en verzint er een andere geschiedenis voor. Vervolgens begint het volk langzaam te vergeten wie het is, en wie het was. En de omringende wereld vergeet het zelfs nog sneller.”

Gepubliceerd

27.01.2025

Kernwoorden
Reacties